زیرنویس های عجیب و غریب فیلم های خارجی!!
فیلم دیدن زیاد گاهی دردسرساز می شه. یکی از مهمترین این دردسرها اینه که گاهی ناچار می شی فیلمی رو ببینی که هموطنان ایرانی یا شایدم دوستان هندی، تانزانیایی، ترینیداد و توباگویی یا میانماری اونو زیرنویس کردن.
جا داشت که در این مورد یک عنوان کامل با پژوهش و ریزبینی و موشکافی کافی و وافی بنویسم، ولی الان که ساعت 4:30 صبحه و منم باید فردا زود بیدار شم و می دونم که بعدا هم تنبلی م می شه. پس به یک اشاره بسنده می کنم، که به قول حضرتش:
در خانه اگر کس است، یک حرف بس است
یا:
از تو به یک اشاره، از من به سر دویدن
و یا در جای دیگر:
العاقل یکفیه الاشاره.
* * *
1. داشتیم یک فیلم حادثه ای درپیت درجه پنچاه امریکایی می دیدیم. هنرپیشه زن توی ماشین با مرد قوی هیکلی که نقش اول رو داشت نشسه بودن و خانوم ضمن انجام یک سری حرکاتی از مرده پرسید: «خوشت می آد؟» (do you like that?) و زیرنویس نوشت: «پدرم».
2. فیلم Enchanted: هنرپیشه زن داره با مرد در مورد دختر مرد صحبت می کنه. مرد از همسرش جدا شده و زن ازش می پرسه: «دخترت برای مادرش زیاد دلتنگی می کنه؟» (Does she miss her terribly?) زیر نویس می گه:
دلش برای تربلی اش تنگ شده؟
تربلی! زیرنویس نویس محترم حتی زحمت نکشیده یک بار فیلم رو ببینه تا بفهمه که هیچ شخصیتی یا چیزی به اسم «تربلی» در فیلم وجود نداره و اون «تربلی» در واقع Terribly به معنی خیلی زیاد یا خیلی شدید هست، و her هم به مادر بچه ارجاع می ده.
3. فیلم Sleeping with enemy: هنرپیشه از توی قایق با صدای بلند به عده ای که توی ساحل منتظرش هستن می گه: «ما تا چند دقیقه دیگه می آیم اونجا» (we will be out there in a minute). زیرنویس: «ما در یک دقیقه اون بیرون خواهیم بود». جمله کاملا بی معنی، بی ربط به محتوا و برگردان احمقانه واژه به واژه است.
4. فیلم - اسمشو یادم رفته، ولی دروغ که نمی خوام بگم. کمدی بود هر چی که بود. مدیر شرکت می خواست برای نیومدن طراح ارشدش به یک جلسه مهم دلیل بتراشه. به دروغ گفت که «طحال مهندس مون چند ماه پیش ترکیده!» (a few months ago) و زیرنویس نوشت که «... چند لحظه پیش ترکیده!!!» زیرنویس نویس، month رو moment شنیده بود.
5. این مورد یا شبیه ش رو خیلی زیاد دیدم، مثلا طرف می گه «تو اونجا چی کار می کنی؟» (what are you doing down there) و اون زیر می نویسه: «تو اون پایین - یا اون زیر - چی کار می کن؟».
6. فیلم Memento. بازیگر اصلی فیلم رفته بود خالکوبی و یه زن چاق داشت پشت پرده (مثل پارتیشن های بخش تزریقات درمانگاه) روش کار می کرد. یهو یکی اومد تو و زنه داد شد: «این پشت محیط خصوصیه» (it is private back here). زیرنویس گفت: «سرجوخه برگشته»! یعنی private رو زحمت کشیده بود و سرجوخه معنی کرده بود و back به معنی «این پشت» رو هم فکر کرده بود که معنی ش می شه برگشتن آقای سرجوخه.
7. بازم اسم فیلم یادم نیست، تهران که بودم فیلم زیرنویس دار چرند زیاد دیدیم. توی یه جمله ای که بازم یادم نیست، Fantastic رو توی زیرنویس ترجمه کرده بود به این شکل: فنتستیک. و البته عبارت چیزی شبیه این بود که: his fantastic car و زیرنویس می گفت: ماشین فنتستیکش! تصور کنید که کسی که زبان نمی دونه و نگاشت ذهنی بین صدا و تصویر برقرار نمی کنه، چطور می تونه این کلمه قشنگ «فنتستیکش» رو به سرعت بخونه و گیج نشه. خب برادر من ترجمه نکن! زیرنویس نزن! مگه نذر کردی؟
* * *
مشکل فقط سانسور نیست. حتی تماشا کردن فیلم سانسور نشده با زیرنویس فارسی هم مصیبت باره. به سختی می شه خودتو مجبور کنی که اون زیر رو نگاه نکنی و هر چند لحظه یک بار هم از این کار زشتت - که نمی تونی چشمت رو نگه داری - پشیمون می شی، چون هم از دیدن فیلم غافل شدی، هم تمرکزت روی صدا کمتر شده، هم یه چیز چرند خوندی که می بینی به هیچی ربطی نداره، هم اینکه تا چند دقیقه باید توی دل یا بلند بلند به این زیرنویس ابلهانه و آدمهای بی سوادی که لابد دانشمندترین شون رو انتخاب کردن که متن رو ترجمه کنه تف و لعنت بفرستی یا برای دوستان حاضر در جلسه نمایش فیلم تحلیل زبان شناسانه ارائه کنی و از این همه بی دقتی در جامعه اظهار تاسف کنی!
و البته از حق نباید گذشت، زیرنویسهای هنرمندانه هم وجود داره، مثل زیرنویس بسیار شیوا و گیرای فیلم کارتونی «فایول به غرب می رود» (Fivel goes west) یا مثل این نمونه هایی که نمی دونم مال چه فیلمیه (عکسشون رو توی گوگل یافتم):
البته باید دید منظور طرف از «lovely» چی بوده. اگه اونم در ادامه جواب به تعارف قهوه هست، به نظرم خیلی قشنگ ترجمه شده، ولی اگه یارو چیزی رو روی دیوار دیده - با توجه به جهت نگاهش توی این عکس - و داره به اون می گه Lovely، خب بازم اشتباه مترجم هست.
از این پایینی هم زیاد بدم نمی آد. شاید خیلی ها فکر کنن که مسخره است ولی به نظرم ایده کلی ش خوبه، چون به بیننده حس نزدیک تری می ده. فقط شاید توی این مورد خاص کمی اغراق کرده. شایدم من اینطور فکر می کنم. در هر صورت اگه یه جا هنرپیشه بگه «یا عیسی مسیح» (Jesus)، من ترجیح می دم اون زیر بگه «یا قمر بنی هاشم» یا «یا فاطمه زهرا» تا اینکه بگه «مسیح!!!» (البته بهترین حالت به نظرم همونه که بگه «یا عیسی مسیح» که هم بیننده یهو شکه نشه و هم خیلی خشک و دور از آداب حرف زدن فارسی نباشه).
در خانه اگر کس است، یک حرف بس است
یا:
از تو به یک اشاره، از من به سر دویدن
و یا در جای دیگر:
العاقل یکفیه الاشاره.
* * *
1. داشتیم یک فیلم حادثه ای درپیت درجه پنچاه امریکایی می دیدیم. هنرپیشه زن توی ماشین با مرد قوی هیکلی که نقش اول رو داشت نشسه بودن و خانوم ضمن انجام یک سری حرکاتی از مرده پرسید: «خوشت می آد؟» (do you like that?) و زیرنویس نوشت: «پدرم».
2. فیلم Enchanted: هنرپیشه زن داره با مرد در مورد دختر مرد صحبت می کنه. مرد از همسرش جدا شده و زن ازش می پرسه: «دخترت برای مادرش زیاد دلتنگی می کنه؟» (Does she miss her terribly?) زیر نویس می گه:
دلش برای تربلی اش تنگ شده؟
تربلی! زیرنویس نویس محترم حتی زحمت نکشیده یک بار فیلم رو ببینه تا بفهمه که هیچ شخصیتی یا چیزی به اسم «تربلی» در فیلم وجود نداره و اون «تربلی» در واقع Terribly به معنی خیلی زیاد یا خیلی شدید هست، و her هم به مادر بچه ارجاع می ده.
3. فیلم Sleeping with enemy: هنرپیشه از توی قایق با صدای بلند به عده ای که توی ساحل منتظرش هستن می گه: «ما تا چند دقیقه دیگه می آیم اونجا» (we will be out there in a minute). زیرنویس: «ما در یک دقیقه اون بیرون خواهیم بود». جمله کاملا بی معنی، بی ربط به محتوا و برگردان احمقانه واژه به واژه است.
4. فیلم - اسمشو یادم رفته، ولی دروغ که نمی خوام بگم. کمدی بود هر چی که بود. مدیر شرکت می خواست برای نیومدن طراح ارشدش به یک جلسه مهم دلیل بتراشه. به دروغ گفت که «طحال مهندس مون چند ماه پیش ترکیده!» (a few months ago) و زیرنویس نوشت که «... چند لحظه پیش ترکیده!!!» زیرنویس نویس، month رو moment شنیده بود.
5. این مورد یا شبیه ش رو خیلی زیاد دیدم، مثلا طرف می گه «تو اونجا چی کار می کنی؟» (what are you doing down there) و اون زیر می نویسه: «تو اون پایین - یا اون زیر - چی کار می کن؟».
6. فیلم Memento. بازیگر اصلی فیلم رفته بود خالکوبی و یه زن چاق داشت پشت پرده (مثل پارتیشن های بخش تزریقات درمانگاه) روش کار می کرد. یهو یکی اومد تو و زنه داد شد: «این پشت محیط خصوصیه» (it is private back here). زیرنویس گفت: «سرجوخه برگشته»! یعنی private رو زحمت کشیده بود و سرجوخه معنی کرده بود و back به معنی «این پشت» رو هم فکر کرده بود که معنی ش می شه برگشتن آقای سرجوخه.
7. بازم اسم فیلم یادم نیست، تهران که بودم فیلم زیرنویس دار چرند زیاد دیدیم. توی یه جمله ای که بازم یادم نیست، Fantastic رو توی زیرنویس ترجمه کرده بود به این شکل: فنتستیک. و البته عبارت چیزی شبیه این بود که: his fantastic car و زیرنویس می گفت: ماشین فنتستیکش! تصور کنید که کسی که زبان نمی دونه و نگاشت ذهنی بین صدا و تصویر برقرار نمی کنه، چطور می تونه این کلمه قشنگ «فنتستیکش» رو به سرعت بخونه و گیج نشه. خب برادر من ترجمه نکن! زیرنویس نزن! مگه نذر کردی؟
* * *
مشکل فقط سانسور نیست. حتی تماشا کردن فیلم سانسور نشده با زیرنویس فارسی هم مصیبت باره. به سختی می شه خودتو مجبور کنی که اون زیر رو نگاه نکنی و هر چند لحظه یک بار هم از این کار زشتت - که نمی تونی چشمت رو نگه داری - پشیمون می شی، چون هم از دیدن فیلم غافل شدی، هم تمرکزت روی صدا کمتر شده، هم یه چیز چرند خوندی که می بینی به هیچی ربطی نداره، هم اینکه تا چند دقیقه باید توی دل یا بلند بلند به این زیرنویس ابلهانه و آدمهای بی سوادی که لابد دانشمندترین شون رو انتخاب کردن که متن رو ترجمه کنه تف و لعنت بفرستی یا برای دوستان حاضر در جلسه نمایش فیلم تحلیل زبان شناسانه ارائه کنی و از این همه بی دقتی در جامعه اظهار تاسف کنی!
و البته از حق نباید گذشت، زیرنویسهای هنرمندانه هم وجود داره، مثل زیرنویس بسیار شیوا و گیرای فیلم کارتونی «فایول به غرب می رود» (Fivel goes west) یا مثل این نمونه هایی که نمی دونم مال چه فیلمیه (عکسشون رو توی گوگل یافتم):
البته باید دید منظور طرف از «lovely» چی بوده. اگه اونم در ادامه جواب به تعارف قهوه هست، به نظرم خیلی قشنگ ترجمه شده، ولی اگه یارو چیزی رو روی دیوار دیده - با توجه به جهت نگاهش توی این عکس - و داره به اون می گه Lovely، خب بازم اشتباه مترجم هست.از این پایینی هم زیاد بدم نمی آد. شاید خیلی ها فکر کنن که مسخره است ولی به نظرم ایده کلی ش خوبه، چون به بیننده حس نزدیک تری می ده. فقط شاید توی این مورد خاص کمی اغراق کرده. شایدم من اینطور فکر می کنم. در هر صورت اگه یه جا هنرپیشه بگه «یا عیسی مسیح» (Jesus)، من ترجیح می دم اون زیر بگه «یا قمر بنی هاشم» یا «یا فاطمه زهرا» تا اینکه بگه «مسیح!!!» (البته بهترین حالت به نظرم همونه که بگه «یا عیسی مسیح» که هم بیننده یهو شکه نشه و هم خیلی خشک و دور از آداب حرف زدن فارسی نباشه).
نویسنده: Razoo
