راه حل جدید برای مشکل بی مویی

ظاهر هر فرد نقشی اساسی در ایجاد حس اعتماد به نفس او دارد و در این میان داشتن موهای زیبا و انبوه نشانه‌ای بارز از زیبایی به شمار می‌رود. هرچند همه مردم جامعه از این نعمت بهره‌مند نیستند و ۳۰ تا ۴۰ درصد مردان جهان گرفتار کم مویی‌های پیشرفته طاسی‌اند. البته این مشکل مختص مردان نیست و زنان هم کم و بیش با این عارضه دست به گریبان هستند.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه پیوند مو حاصل شده‌است و همه آنها نشان می‌دهند که اگرچه این جراحی به ظاهر ساده است، ولی عملی بسیار ظریف و حساس محسوب می‌شود و رعایت نکات زیادی لازم است تا بتوان به بهترین نتیجه رسید.
بنابراین اگر شما هم داوطلب پیوند مو هستید، اولین گام مهم یافتن یک جراح باتجربه است تا در قبال صرف وقت و هزینه جراحی بتوانید به نتیجه رضایت‌بخش برسید.
دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست، مو و زیبایی از جدیدترین روش‌های پیوند مو و تفاوت‌های پیوند موی طبیعی و مصنوعی می‌گوید.


چرا مو دچار ریزش می‌شود و آیا برای تمام افرادی که دچار ریزش موی برگشت‌ناپذیر می‌شوند، درمانی یا چاره‌ای وجود دارد؟

مو نقش مهمی در زیبایی انسان دارد. این عضو همانند بقیه اعضا بدن می‌تواند دچار بیماری‌ها و مشکلات متعدد شوند. عوامل بیماری‌زای مختلفی باعث ریزش مو می‌شوند. البته تعدادی از این انوع ریزش‌ها برگشت‌پذیر و با درمان دارویی یا از بین بردن عامل زمینه‌ای قابل برگشت هستند. به عنوان مثال، ریزش مو در خانم‌ها ۳ تا ۴ ماه پس از زایمان و ریزش مو بدنبال استرس‌های شدید یا بر اثر اختلالات هورمونی و آندروژنتیکی. اما در مواردی پیاز یا فولیکول مو از بین می‌رود و رشد مجدد مو غیرممکن می‌شود و با هیچ درمان دارویی هم قابل برگشت نیستند؛ مثل سوختگی‌ها، محل‌های جراحی، رادیوتراپی، تروما. سردسته همه اینها ریزش موی هورمونی ژنتیکی است که اگر در مراحل اولیه درمان نشوند یا اگر فرد به درمان دارویی پاسخ ندهد قابل برگشت نخواهند بود.
در این میان همیشه دانشمندان در این فکر بودند که راهی برای جایگزینی موهای از دست رفته پیدا کنند و هیچ راهی بهتر از این نیست که موی طبیعی از بدن خود فرد گرفته شود.
این کار قدمتی در حدود ۶۰ ‌۵۰ سال دارد. در شروع کار از تکنیک‌هایی استفاده می‌شد که نتیجه کار زیاد رضایت‌بخش نبود و نمای زیبایی نداشت، مثلا با پانچ‌های ۴ تا ۵ میلی‌متری از نواحی پشت‌سر فولیکول مو برداشته می‌شود وبه همان صورت در محل مورد نظر پیوند می‌زدند و در نتیجه اگرچه پیوند انجام می‌شد؛ اما موها نمایی مصنوعی و عروسکی پیدا می‌کرد. از حدود ۱۵ سال پیش بحث میکروگرافت و فولیکولار یونیت)FUT( در حوزه پیوند مو مطرح شد. در این روش بعد از برداشت، فولیکول‌های مو را به صورت تک‌تک و با همان حالت طبیعی که در ناحیه اهداکننده که معمولا ناحیه پشت‌سر و بالای‌گوش‌است برداشته شده و در ناحیه مورد نیاز به همان حالت طبیعی پیوند زده می‌شوند. در نتیجه مو پس از ۲-۳ ماه استراحت، شروع به رشد مجدد می‌کند و به همان حالت طبیعی قبلی برمی‌گردد. نتیجه این کار ایجاد موهای طبیعی خود فرد در محل مورد نیاز است.
طبیعتا این کار بسته به وسعت منطقه مدنظر طی یک تا ۲ جلسه انجام می‌شود.
به نظر می‌رسد روش جدیدی که عنوان کردید، باتوجه به ظرافت کار برای سطوح وسیع قابل استفاده نباشد و محدود به بخش‌های کوچک‌تر باشد. ضمن این که بالاخره این موها باید از یک جای دیگر سر تامین شوند.
ناحیه‌ای در سر به نام ناحیه اهدا کننده وجود دارد که فولیکول‌های آن هیچ وقت تحت تاثیر هورمون‌های مردانه قرار نمی گیرد و در نتیجه دچار ریزش نمی‌شوند. به همین دلیل، حتی مردان طاس هم در ناحیه حاشیه و پشت سر مو دارند، در واقع فولیکول‌های مو در این نواحی به گیرنده هورمون حساس نیستند. پس اگر ما بتوانیم این فولیکول‌ها را از ناحیه اهداکننده به صورت سالم برداریم و با یک نمای طبیعی در محل گیرنده پیوند بزنیم، در محل جدید شروع به رشد مجدد می‌کنند. مویی که در این روش پیوند زده می‌شود دایمی است، هیچ وقت نمی‌ریزد و نیاز به هیچ روش نگهداری خاصی هم ندارد. در این روش هر چه بتوانیم فولیکول‌های بیشتری را برداریم ، بدون صدمه به محل گیرنده منتقل و به صورت هنرمندانه به نمای طبیعی نزدیک‌تر کنیم کار پیوند مو با موفقیت بیشتری انجام می‌شود.
پس ظرافت، مهارت و دقت برای حصول نتیجه‌نهایی دلخواه در پیوند مو الزامی هستند.


به طور کلی، تاکنون چه روش‌هایی برای پیوند مو در دنیا ارائه شده‌اند و هر کدام چه عوارض و محدودیت‌هایی دارند؟

برای انجام پیوند موی طبیعی۲‌روش وجود دارد. یکی روش قدیمی‌تر که بهFIT معروف است و همان طور که اشاره کردم، با پانچ‌های مخصوص پیاز مو را برداشت میکنیم . در این روش بعلت محدودیت دربرداشت در هر جلسه نیاز به جلسات متعدد برای ایجاد حداقل تراکم مورد نیاز است.بعلاوه در افرادی که تراکم موی زیادی در ناحیه اهداکننده دارند ، با این روش ۲۰ تا ۳۰ درصد‌فولیکولهای مو از بین میروند. بنابر این این روش تنها برای کسانی کاربرد دارد که میزان کمی مو برای پیوند احتیاج دارند یا فاصله موها در پشت سرآنقدر زیاد است که بخوبی می توان آنها را از هم جدا کرد یا در حالتی که بخواهیم از فولیکول‌های تنه که ازهم فاصله دارند برداشت کنیم. در روش استاندارد جدید که تقریبا تمام شرایط یک پیوند موی ایده‌آل را دارد و به FUT معروف است یک نوار به عرض ۱ تا ۵/۱ سانتی‌متر و به طول ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر از پوست پشت سر برداشت می‌شود. سپس با استفاده از میکروسکوپ و لوپ‌های مخصوص ، فولیکول‌های آن بصورت تک تک جدا می‌شوند و با همان ظرافتی که جدا شده اند در ناحیه گیرنده با ایجاد برش‌هایی در حد یک میلی‌متر پیوند زده می‌شود. در روشFUT درهر جلسه پیوند مو بسته به تراکم مو ودرجه شلی یا الاستیسیته پوست ناحیه اهداکننده بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ گرافت که معادل ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ تار مو می‌باشد برداشت می شود. این مقدار مو تقریبا نصف یک سر طاس را پوشش مناسب میدهد و اگر فردی طاسی پیشرفته هم نداشته باشد، با همین یک جلسه درمان می‌شود.
این عمل با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابر این در افرادی که مشکل سلامتی نداشته باشند محدودیت سنی ندارد و حتی در کودکی که دچار سوختگی یا بیماریی که منجر به ریزش مو شده است، می‌تواند تحت درمان قرار گیرد. این نوع پیوند احتیاجی به استراحت و گذراندن دوره نقاهت در منزل ندارد. در ضمن موی پیوندی پس از۲ تا ۳ ماه شروع به رشد می‌کند و مادام‌العمر به رشد خود ادامه می‌دهند.


پیوند مو به روشFUT برای چه افرادی توصیه می‌شود و آیا در بین مراجعه‌کنندگان ممکن است افرادی شرایط لازم برای این نوع جراحی را نداشته باشند؟

در بحث پیوند مو انتخاب بیمار خیلی مهم است. باید دید فردی که می‌خواهد تحت پیوند قرارگیرد، آیا واقعا به این درمان احتیاج دارد یا خیر؟ در ریزش موی اسکارینگ یا برگشت ناپذیر پیوند مو تنها راه درمان محسوب می شود و در ریزش موهای هورمونی- ژنتیکی هم معمولا در افرادی که در فاز ریزش شدید مو هستند توصیه نمی‌شود و در واقع بیشتر به افرادی توصیه می‌شود که ۵۰درصد یا بیشتر از موهای خود را از دست داده باشند و تراکم موها در حدی باشد که بتوانیم لابه‌لای آنها پیوند بزنیم. خانم‌هایی که به هر دلیل دچار این مشکل شده‌اند هم به راحتی می‌توانند از این روش برای پرپشت شدن موهایشان استفاده کنند.
مویی که در روشFUT پیوند زده می‌شود، دائمی است هیچ‌وقت نمی‌ریزد و نیاز به هیچ روش نگهداری خاصی نداردبرای کسانی که پشت سر پرمویی دارند روش استانداردFUT پیشنهاد می‌شود، ولی در کسانی که موی پشت سر به هر دلیلی کم پشت باشد یا از ناحیه تنه برداشت ‌شوداز روشFIT استفاده می شود. البته چون الگوی رشد موی تنه با موی سر متفاوت است در صورتی که موی سر آنقدر کم باشد که نتوانیم پوشش مناسب ایجاد کنیم از ناحیه تنه برداشت میکنیم. اما معمولاً ناحیه اهدا کننده سر در بیشتر افراد آنقدر موی ذخیره دارد که بتوانیم نقص موجود را مرتفع کنیم.


آیا روشFUT به عنوان جدیدترین روش پیوند مو در جهان مطرح است یا این که روش‌های پیشرفته‌تری در‌کشورهای دیگر برای پیوند ارائه می‌شود؟

بله، آخرین تکنیک پیوند مو روشFUT است که با ظرافت کامل و حداکثر نتیجه در حال انجام است. متاسفانه تبلیغات‌ اغراق آمیز و غیر واقعی روی تعداد گرافت‌ها یا تارهای مویی که در هر جلسه پیوند زده می شوند صورت می گیرد.
واقعیت این است که مقدار مویی که در هر جلسه برای هر فرد پیوند زده می‌شوند به ۳ عامل عمده وابسته است.اول میزان تراکم موی فرد است. برخی از افراد ۵۰ فولیکول و برخی دیگر ۱۰۰ تا ۱۲۰ فولیکول در یک سانتی متر مربع دارند. دومین عامل بستگی به میزان شلی یا الاستیسیته پوست سر فرد دارد. به همین دلیل، در برخی بیماران تنها می‌توان به عرض ۸ میلی‌متر از پوست برداشت کرد؛ اما درفرد دیگری ۵/۱ سانتی‌متر برداریم. طول هم به همین نسبت متغیر است بنابراین میزان مویی که در هر جلسه برای هر فرد پیوند زده می‌شود، به میزان ذخیره موی فرد و به تبحر و تجربه تیم پیوندمو بستگی دارد.
با توجه به همه محاسنی که شما درخصوص پیوند موی طبیعی با روشFUT عنوان کردید، اما همچنان مراکز پیوند مو که تعداد آنها در کشور ما کم هم نیست، موهای مصنوعی را به قیمت‌های گزاف برای متقاضی پیوند می‌زنند. سوال من این است که چرا با وجود امکان پیوند طبیعی در ایران، این مراکز همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
معمولاپیوند موی مصنوعی به کسانی توصیه میشود که امکان انجام پیوند موی طبیعی در آن ها وجود ندارد و به همین دلیل استقبال کمتری از آن می شود. پیوند موی مصنوعی بیشتر توسط افرادی انجام می‌شود که در حوزه پزشکی تخصص ویژه‌ای ندارند.


اما چه مراحل و پروسه‌هایی طی شده‌اند تا این که در حال حاضر پیوند مو با این ظرافت انجام شود،‌ آیا فناوری خاصی به این قضیه کمک کرد؟

طبیعت علم پیشرفت وترقی است و تحقیقات مداومی که روی این کار انجام شده باعث جایگزینی روش‌های جدید ودقیق‌تر شده است. در ابتدا تصور بر این بود که هر چه تعداد فولیکول‌های مو هم بیشتر باشد، احتمال زنده ماندن بیشتری دارند؛ اما پس از گذشت سال‌ها امکان جدا کردن گرافت‌های کوچک‌تر و زنده ماندنشان فراهم شد و آخرین تحقیقات نشان میدهد که فولیکول مو به همان صورت که در سر وجود دارد پیوند زده ‌شود. در این راه استفاده از میکروسکوپ خیلی کمک کننده است تا با ظرافت کامل بتوان فولیکول‌ها را از یکدیگر جدا کرد.


بدن بیماران به موهای پیوندی که واکنش نشان نمی‌دهد؟

حسن پیوند موی طبیعی در واقع همین است. با توجه به این که عضو پیوندی از بدن خود فرد تهیه میشود احتیاج به نگهداری و مراقبت‌های درمانی ندارد. خالق هستی این ذخیره را قرار داده تا ما بتوانیم از آن برای جبران بخش های دچار کاستی استفاده کنیم بدون این که در ناحیه اهداکننده پشت سر تغییر اساسی مشاهده کنیم.

و اما يك خبر خوش در آينده اي نسبتاً نزديك:

با توجه به استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان خیلی از بیماری‌ها آیا تلاشی برای تکثیر مو از این طریق انجام شده است؟ و اگر خیر، آیا می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نزدیک این کار صورت گیرد؟

این ایده در واقع طرح آینده پیوند مو است و همان پدیده کلونینگ و بحث سلول‌های بنیادی است. سلول‌های فولیکول های موی حیوانات آزمایشگاهی کشت داده شده‌اند و در نتیجه از یک تکه ۳ میلی‌متری پوست هزاران فولیکول جدید ایجاد میشود، اما نکته‌ای که باعث شده است استفاده از این روش برای انسان محدود شود، این است که هنوز مشخص نیست فولیکولی که از این طریق فراهم می‌شود آیا در آینده سرطانی می‌شود یا نه، چون فولیکول مو جزو نواحی محسوب می‌شود که رشد سریعی دارد و وقتی در آزمایشگاه رشد داده می‌شود موادی برای افزایش تقسیمات سلولی به آنها اضافه می‌شود. بنابراین مدت زمان طولانی همراه با تحقیقات بیشتر لازم است تا از ایمن بودن این تکنیک اطمینان کامل حاصل شود.