عاشق شوید اما به شرط

می‌گویند اسکیموهابه خاطر شرایط خاص زندگی‌شان در برف و یخبندان، بیش از60 کلمه برای توصیف انواع برف دارند. شرایط برف و یخبندان در آنجا آن‌قدر شدید و متعدد است که برای آنها کلمات زیادی نیاز است تا مفهوم و خصوصیات هر برفی را توضیح دهند. زبان ما هم به همین صورت، سعی کرده است معانی زیادی برای کلمه عشق و توصیف آن به وجود آورد؛ زیرا عشق نیز یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده زندگی ماست. اغلب در کتاب‌ها، داستان‌های رمانتیک و عشقی، مقاله‌ها، شعرها وترانه‌ها، معنا و مفهوم عشق از دیدگاه خاصی بیان می‌شود. این نوشته سعی دارد کمی از منظر روان‌شناسی به توصیف عشق بپردازد...
شیفتگی در عشق
وقتی شما به این صورت -حالت شیفتگی- عاشق می‌شوید، زندگی برایتان پر از شادی، امید و رضایت‌مندی است. همه چیز برای شما رویایی و درخشان است. محبوب‌تان هیچ نقصی ندارد و یک انسان کامل است و فکر می‌کنید که می‌توانید با هم و برای همیشه با شادی و خوشحالی زندگی کنید. شما چنان دلباخته می‌شوید که نسبت به تمام مسایل اطراف‌تان بی‌توجه هستید. اما باید بدانید شیفتگی دوام ندارد و خیلی طول نمی‌کشد. بسیاری از ما، سال‌ها، بدون داشتن فهم و درک درست، از اینکه، شیفتگی، عشق واقعی نیست، آن را نگه داشته و ادامه می‌دهیم.
عشق مشروط
در این مرحله ما معنای واقعی عشق را تعریف کرده‌ایم و برای اینکه عشق به دیگران بدهیم و یا از آنها بگیریم، شرط و شروط می‌گذاریم. مثلا می‌گوییم: «اگر این کار را بکنی، یا این رفتار را داشته باشی و یا توقعات مرا برآورده کنی، من هم تو را دوست خواهم داشت.»البته همه ما موظفیم دیگران را بدون قید و شرط وبهصورت انسان دوستانه دوست بداریم اما روانه داشتن عشق ما معمولا با شروطی همراه است. اکثر ما ابراز محبت‌مان به دیگران به این صورت است، به خصوص برای کودکان.
گفتن کلمات عاطفی همراه با احساسات واقعی یک شاخص خوب برای نشان دادن سلامت هیجانی افراد است که همه ما، چه مرد، زن و یا کودک به آن نیاز داریم. متاسفانه ما برای تربیت کودکان‌مان، از دوست داشتن مشروط استفاده می‌کنیم و فرزند ما هم مجبور می‌شود از بروز بعضی از نیازهای درونی، گریه‌ها و ضعف‌ها و آسیب‌پذیری که از خصوصیات انسانی است، اما از نظر جامعه و اطرافیان پذیرفته نیست، جلوگیری کند. عشق همراه با شرط و شروط، امروزه در میان بزرگسالان نیز بسیار رایج است که باعث می‌شود سعی کنیم خصوصیاتی را که می‌دانیم از طرف دیگران پذیرفته نیست مخفی کرده و چهره بهتری از خود ارایه دهیم درست مانند کودکی که برای از دست ندادن محبت والدین، کاری را انجام می‌دهد که آنها را دوست دارند. اکثر ما نمی‌توانیم کسانی را دوست داشته باشیم که مطابق میل ما رفتار نمی‌کنند. مثلا می‌گوییم: «اگر تو آن طور که من دوست دارم نباشی تو را رها خواهم کرد و دیگر دوستت نخواهم داشت و یا اگر دروغ بگویی یا سعی کنی مرا فریب دهی، رفتار غلطی در مقابل خانواده من داشته باشی یا مطابق خواست من رفتار نکنی در زندگی من جایی نخواهی داشت، امااگر تو به همه خواسته‌ها و نیازهای من توجه کنی و آنها را انجام دهی من تو را دوست خواهم داشت.» عشق مشروط در دوران کودکی، آسیب‌های عاطفی و ضربات روحی بسیاری برای کودکان به همراه خواهد داشت که باعث ایجاد عقده‌ها و مشکلات عاطفی در دوران بزرگسالی می‌شود.
عشق یک طرفه
در این نوع از عشق، تمام احساس و عاطفه شما برای دیگری است. شما دیگری را می‌پذیرید بدون قید و شرط و البته با چشمان باز. عیب‌ها و اشتباهات دیگری هم دیده می‌شود و هم پذیرفته می‌شود. شما خالصانه و صادقانه عشق‌تان را به دیگران می‌دهید، بدون داشتن توقعی در مورد اینکه از آنها نیز عشق دریافت کنید. درست مانند عشقی که اکثر والدین به فرزندان‌شان می‌دهند. این نوع عشق کم‌کم خلایی درزندگی شما به وجود می‌آورد که به آن «فقدان عشق» می‌گویند. اینکه شما به همه عشق ومحبت بدهید و از آنها هیچ دریافتی نداشته باشید، یک عشق واقعی نیست. و به ویژه در انتخاب همسر و روابط زناشویی بسیار مخرب بوده وحاکی از سلامت روان فرد است.
کسانی که در دوران کودکی و یا در طول زندگی شرایط سخت و خشکی را تجریه کرده‌اند گفتن جمله «دوستت دارم» برایشان سخت‌تر است.بروز احساسات در عشق
بعضی از ما نمی‌توانیم احساسات عاشقانه خود را نسبت به دیگران ابراز کنیم و نمی‌توانیم دوست داشتن‌مان را نشان دهیم. می‌گویند این حالت ریشه در تربیت و آسیب‌های عاطفی در دوران کودکی دارد. این دسته از افراد (در مردها بیشتر از زن‌ها) اجتناب می‌کنند از:
1)داشتن روابط صمیمانه و نزدیک با دیگران
2) گفتن جمله «دوستت دارم» به دیگران
اگر شما در زندگی این مشکل را داشته باشید قبل از اینکه تصمیم به ازدواج بگیرید باید زمانی را برای درمان خودتان اختصاص دهید چون بعد از ازدواج همسر و فرزند شما به بروز احساسات عاطفی شما نیاز خواهند داشت. البته بسیاری از شما که گرفتار این مشکل هستید آن قدر از بروز عواطف‌تان جلوگیری می‌کنید که وقتی عشق هم مستقیما به سراغ‌تان می‌آید متوجه آن نشده و آن را قبل از اینکه کاملا دریافت کنید، نابود کرده و از دست می‌دهید.
عشق کلامی
برای بسیاری از ما گفتن این جمله سه کلمه‌ای بسیار دشوار است. کسانی که در دوران کودکی و یا در طول زندگی شرایط سخت و خشکی را تجریه کرده‌اند گفتن جمله «دوستت دارم» برایشان سخت‌تر است. بعضی از ما یک مانع بزرگ بین خودمان و این جمله عاطفی ایجاد کرده‌ایم؛ موانعی از قبیل: «چه لزومی دارد بگویم دوستت دارم وقتی درعمل نشان داده‌ام؟» همه ما از لحاظ روحی نیاز داریم که این جمله را بشنویم. به خصوص اینکه در روایات موثقی به زن و شوهر توصیه می شود که علاقه و عشق خود را برای یکدیگر بیان کنند.
عشق والدین به فرزندان
توانایی در آغوش گرفتن و بوسیدن همسران و فرزندان از روی دوست داشتن. این عشق، برای مردان، زنان و کودکان نشان‌دهنده سلامت هیجانی است. در آغوش گرفتن و بوسیدن کودکان از سوی والدین، یک نیاز اساسی آنهاست. (پیامبر ما (ص) نیز به این امر سفارش‌های فراوانی به والدین کرده.)
همانطور که ملاحظه می فرمایید هر نوع رابطه نوعی از محبت و عشق خود را می طلبد. مثلا عشق مشروط نسبت به فرزندان آثار منفی را بدنبال دارد اما چنین عشقی در رابطه با افراد دیگر بجا و مناسب است بنابراین یکی از فاکتور های رابطه موثر و موفق، تنظیم نوع روابط محبت آمیز با آنها است.