چرا اسلام به مردان اجازه داده که چند همسر داشته باشند

تعدد زوج

اشکال

چرا اسلام به مردان اجازه داده که چند همسر داشته باشند ( آیه 3 سوره نساء ) آیا این اهانت به مقام زن نیست ؟

جواب

قبل از ورود در جواب دو مقدمه را خدمت شما عرض میکنیم

مقدمه اول : باید در نظر داشته باشیم که احکام و دستورات اسلام از روی تعقل و با دید کلی به یک جامعه صادر میشود و لو اینکه با طبع بعضی ها سازگار نباشد . در اسلام همیشه مصالح جامعه بر مصالح فردی مقدم بوده است .

مقدمه دوم : تعدد همسر هزاران سال قبل از اسلام میان جوامع مختلف بوده است که ما به مواردی اشاره میکنیم

1_ در ایران قدیم و باستان 2_ در میان بابلیان و آشوریان 3_ یونانیان که مترقی ترین ملتهای قدیم از حیث فرهنگ بودند 4_ در خانواده امپراطوری روم که تعدد ازواج امری عادی به حساب میامد 5 _ عرب جاهلیت که گاه تا حدود بیست زن اختیار میکردند 6 _ برهمائیهای هندوستان که همین الان هم تعدد ازواج در میان آنان مرسوم است 7 _ در تورات در فصل یازده از کتاب اول ملوک آیه 1 تا 5 اشارتی به تعدد ازواج سلیمان پیغمبر دارد . و....

از این مقدمه نتیجه میگیریم که اسلام اولین دین و یا ائیینی نبود که تعدد همسر را جائز دانست بلکه در ملل و ادیان مختلف قبل از اسلام نیز این امر وجود داشت . قرآن کلیات این طرح را آنهم با شرائط مخصوصی به تصویب رساند .

اصل جواب : تفاوتهای میان زن و مرد باعث مشگلاتی در جامعه میشود که ما در سه قسمت هم به تفاوتها و هم به مشگلات پیامد آن اشاره میکنیم و آنگاه در میابید که یکی از بهترین و متعادلترین راهها برای رفع این مشگلات مسئله تعدد ازواج است

تفاوت اول : نوع ِ آمارها نشان میدهد که معدل سنی زنها بیشتر از مردان است ( حتی مرگ و میر در نوزادان ِ کمتر از 5 سال نیز در پسرها بیش از دختران است ) البته زیادی عمر زنان بخاطر آنستکه با چالشهای اجتماعی ، کمتر برخورد میکنند و طبیعتا علت فرسایش آنها همکمتر است مثلا اگر جنگی پیش بیاید اکثر کشته ها از مردان هستند و یا اگر تصادفی و سانحه ای رخ میدهد اکثر کشته ها مردان هستند .

{ مشگل پیدا شده از این تفاوت >>> به مرور زمان تعداد زنان در جامعه بیش از مردان میشود و توازن در جامعه از بین میرود که باید چاره ای اندیشید }

تفاوت دوم : دختران و زنان زود تر به زوج علاقه پیدا میکنند . شما میبینید یک آقا پسر دوازده ساله دنبال توپ میدود ولی در همان سن دختر خانم جلوی آینه به زلف خود مینگرد .

{ مشگل پیدا شده از این تفاوت >>> با توجه به زیادی جمعیت زنان و کمی جمعیت مردان و از انطرف علاقه به زوج طلبی در زنان آنهم از سن کم باید چاره ای اندیشید تا توازن بین درخواست و عرضه در جامعه یکسان شود }

تفاوت سوم : سن ّ زایش در زنان کلا حدود 35 سال است و با رسیدن به سن 50 سالگی حالت یاس به انها دست داده و یائسه میشوند . اما مردان حدّ خاص و معیّنی ندارند و تا 90 سالگی هم میتوانند صاحب فرزند شوند .

{ مشگل پیدا شده از این تفاوت >>> با توجه به زیادی جمعیت زنان در جامعه و همچنین قلت زمان زایش برای زنان باید چاره ای برای توازن بین جمعیت زنان و مردان اندیشید }

خلاصه : یکی از بهترین راهها که میتوان بسبب آن این سه مشگل را حل کرد تعدد ازواج است که از زمانهای دور در جوامع مختلف بوده و اسلام نیز آن را برای مردی که فرهنگ آن را داشته باشد و بتواند عدالت را در میان ازواج خود رعایت کند جائز دانسته است .

تذکر : متاسفانه عده ای از معاندین با طرح مسئله تعدد ازواج در صدد آن هستند که چهره اسلام را نسبت به مسئله زنان ، چهره ای ظالمانه نشان دهند و بگویند اسلام مخالف حقوق زنان است . در حالیکه اسلام همیشه در صدد دفاع از حقوق زنان در مقام عمل بوده است حتی وقتی به همین آیه تعدد ازواج نگاه کنید میبینید خداوند اولویت را در رعایت حق مسلّمه زنان قرار داده است و میفرماید : اگر مردی حتی ترس از عدم رعایت عدالت میان ازواج را داشته باشد حق ازدواج با بیش از یک همسر را ندارد . و این نهایت دقت در رعایت حقوق زنان میباشد .

مآخذ : تفسیربیان تالیف دکتر محمد علی انصاری ذیل تفسیر آیه 3 سوره مبارکه نساء و کتاب جایگاه زن در اسلام نوشته محمد عطیه الابراشی